„Madama Butterfly” pozostaje jednym z najwspanialszych wyciskaczy łez w operze
Produkcja Lyric Opera, wskrzeszona przez reżyserkę Louisę Muller, była początkowo mało energetyczna. Ale pozytywnie wystartowało w akcie 2.
Kurtyna otwiera się na Madama Butterfly, ukazując oszałamiający obraz, który musiał wydawać się znajomy nawet nowicjuszom w Lyric Opera of Chicago w czwartkowy wieczór otwarcia, tak bardzo przypomina kultowe japońskie drzeworyty, takie jak Wielka fala Hokusaia.
Centralny element zestawu Michaela Grandage'a, który widziano wcześniej w Lyric, jest podobnie surowy, wielka i pełna wdzięku ścieżka prowadząca do wolnego rzędu ekranów shoji na dole, sugerujących skromne mieszkanie.
Kiedy: Do 7 marca
Gdzie: Lyric Opera House, 20 N. Wacker
Bilety: 49- 299 USD
Informacje: lyricopera.org
Szkoda, że zestaw nie działa. Zresztą nie w pierwszym akcie jako sprawa praktyczna dla opery Pucciniego i jej śpiewaków. Wykonawcy byli w dużej mierze zdystansowani w walce o nawiązanie kontaktu z publicznością w pierwszych numerach, w których ułożono podstawowe gravitas historii. Na szczęście Ana Maria Martinez, wspaniała sopranistka i głęboka aktorka, która gra tragicznego motyla tej historii, w ogromnym stopniu odkupiła doświadczenie z hipnotyzującej drugiej połowy opery.
Egzotyczna fabuła Madamy Butterfly skupia się na pięknej 15-letniej gejszy Cio-Cio-San (Martinez), która stanowczo wierzy, że jej małżeństwo w Nagasaki z tymczasowo stacjonującym tam oficerem amerykańskiej marynarki będzie trwało wiecznie. Akt 2 ma miejsce po kilku latach porzucenia sugerując inaczej. Cio-Cio-San urodziła ich synka, którego nazwała po prostu Smutkiem.
Najeżona i delikatna opowieść oparta jest na niezwykle popularnym amerykańskim magazynie Johna Luthera Longa z 1898 roku. Prawa zakupił David Belasco, znany amerykański producent i dramaturg, który przekształcił ją w przebój na Broadwayu z 1900 roku. Jego sztuka trafiła niemal natychmiast do Londynu, gdzie nie kto inny jak włoski kompozytor Giacomo Puccini — z Tosca i La boheme — zobaczył ją i został oszołomiony, zwłaszcza muzycznym potencjałem długiej sceny bez słów, w której niespokojna dziewczyna czeka na to, na co myśli, że będzie to powrót jej męża. W 1904 Puccini zaadaptował tę sagę Butterfly do opery. W 1907 roku Madama Butterfly była w nowojorskiej Metropolitan Opera, w tym czasie aktorka oryginalnej sztuki Blanche Bates, wciąż aktywna na Broadwayu, i gwiazda opery, sopranistka Geraldine Ferrar, spotkały się w słynnej sztuce. To całkiem szybko, nawet jak na dzisiejsze standardy.
Produkcja Lyric Opera, wskrzeszona przez reżyserkę Louisę Muller, była początkowo mało energetyczna. Ale pozytywnie wystartowało w drugim akcie, kiedy wierna pokojówka Cio-Cio-San Suzuki (mezzosopranistka Deborah Nansteel) donosi, że prawie kończą im się pieniądze, na co Butterfly, zbierając całą swoją odwagę, śpiewa o jednym pięknym dniu (Un bel dì) ujrzą chmurę dymu na horyzoncie, oznaczającą powrót porucznika Benjamina Franklina Pinkertona.
W Un bel di vedremo Martinez dopełnia każdy najdrobniejszy szczegół pełnej napięcia relacji Butterfly wokalnym haftem zdesperowanej duszy, która wielokrotnie odwiedzała ten moment w swojej głowie. Jest to popisowa aria opery, w istocie jedna z najsłynniejszych w historii Pucciniego sopranu, i pod opieką Martineza wzniosła się na swoje wspaniałe wyobrażenia, tuż obok równoważącego, nieubłaganie tragicznego podtekstu.
W przeciwieństwie do tego Akt 1 wydawał się być wysiłkiem. Można zrozumieć, dlaczego dyrygent Henrik Nánási, który ostatnio dyrygował w Lyric pięć lat temu, mógł wyczuć potrzebę zbyt dużego nacisku na dźwięk i dlaczego śpiewacy wydawali się zdystansowani, nawet gdy śpiewali na pełnych obrotach: Produkcja Grandage, zaprojektowana przez Christophera Oram trzymał wokalistów głównie na górze i z dala od publiczności, z niewielką ilością materiału odbijającego światło za nimi, aby pomóc pchnąć dźwięk do przodu.
Oświetlenie, które wydawało się być zaprojektowane tak, aby tworzyć impresjonistyczną mgłę, nie ułatwiało łączenia się z wyrazem twarzy w najdrobniejszych szczegółach. Pierwsza scena — między wyraźnie chętnym Pinkertonem w dniu zawarcia małżeństwa, a doświadczonym amerykańskim konsulem Sharplessem, wykonującym aspekt swojej pracy, którego nie lubi za bardzo — stała się zagłuszonym rozłąkiem pomimo wysiłków tenora Briana Jagde'a. doświadczonego Pinkertona i barytona Anthony'ego Clarka Evansa Sharplessa.
Evans jest tylko jednym z absolwentów Ryan Opera Centre w obsadzie Butterfly, która może pochwalić się również tenorem Rodellem Roselem w roli tłustego Goro, zaopatrującego kobiety dla mężczyzn zamożnych. Wśród obecnych artystów Ryan Center jest pięciu, którzy śpiewają role drugoplanowe.
Rola Pinkertona jest chyba najtrudniejsza w operze do wykonania z jakąkolwiek sympatią. Jest, jak przyznaje sam Pinkerton, prawie łobuzem, który po prostu wykorzystuje kwiaty gotowe do zerwania na każdym brzegu. Najtrudniejszym zakrętem do dramatycznego przejścia jest ostatnia scena pierwszego aktu, w noc poślubną z Butterfly, kiedy muzyka nabiera wszechogarniającej szczerości pożądania i kiedy wszyscy chcielibyśmy uwierzyć, a właściwie musimy uwierzyć, że on może dać jej to, co ona myśli, że jej daje. Bez poczucia, że chce dotrzymać obietnicy, ostatni akt, który kończy się jej śmiercią i okrzykiem wyrzutów sumienia, wydaje się fałszywy.
Trzeba przyznać Jagde i Martinezowi, że ich scena miłosna nocy poślubnej była naprawdę piękna, wokalnie i dramatycznie. Ale okrzyki skruchy Pinkertona pod koniec opery, wypowiedziane, gdy marynarz rzuca się na martwe ciało Butterfly, wydawały się bardziej agonii na pokaz, nałożonej na świadków, którzy mogli obserwować z daleka, niż cokolwiek z jego serca. To, co zrobił Jagde, było rzeczywiście dramatycznie możliwe do obrony. Być może w dzisiejszych czasach jest to przyjęty sposób na odegranie tej ostatniej sceny. Ale wolę myśleć o Pinkertonie jako o zbawionym, z większą prawdziwą pokorą i trochę mniej łobuzem.
Nancy Malitz jest lokalną niezależną pisarką.
Taqsam: